KNSB COMPETITIE 2021-2022, ronde 9 op 23 april 2022
Venlo 1 – SOPSWEPS’29 1
In deze cursus met het thema: ‘Hoe overhandigt U de zege op een presenteerblad aan uw opponent’ toon ik U de essentiële overwegingen en noodzakelijke handelingen aan de hand van de casus Venlo 1 – SOPSWEPS’29 1. Dit cursusonderdeel bestaat uit twee hoofdstukken met bijbehorende paragrafen.
Hoofdstuk 1 De voorbereiding
Paragraaf 1.1 Aanvangstijd en locatie
Zorg dat uw tegenstander op het juiste moment op de juiste plek arriveert. Stuur minstens een week voor aanvang van de wedstrijd een mail met alle benodigde gegevens en help ze een handje mocht de mail niet (goed) gelezen worden; Wacht met de klokken in werking zetten totdat de tegenstander achter de borden zit en haal dolende spelers desnoods op.
Casus: De bezoekende vereniging SOPSWEPS’29 meende dat het aanvangstijdstip 13.00 u was in plaats van 12.00 uur, zoals nochtans duidelijk in de Venlose mail vermeld, en was daarom neergestreken op een terras 150 meter verderop met het doel om daar uitgebreid te lunchen. Venlo 1 dreigde dus om 13.00 uur reglementair met 8-0 te winnen. Onraad bevroedend, omdat beide locaties op 150 m van elkaar bijna dezelfde benaming hebben (Grand Café Maagdenberg en Gemeenschapshuis Maagdenberg) spoedde de teamleider van Venlo 1 zich om 12.20 uur naar het Grand Café en trof daar inderdaad het voltallige team van SOPSWEPS’29 1 aan. Gelukkig konden de bestellingen nog geannuleerd worden en arriveerde het gezelschap om 12.30 uur in de speelzaal. Natuurlijk had Venlo 1 de klokken nog niet in werking gezet, want dat had het gevaar op een zege voor de Venlonaren significant vergroot. De teamleider van Venlo 1 kon een vroegtijdige victorie van zijn eigen team dus nog op het nippertje voorkomen.
Paragraaf 1.2 Mentale balans
Om uw opponent in de juiste mentale balans te brengen voor de wedstrijd biedt U hem een gratis drankje en hapje aan.
Casus: Venlo had naast een gratis consumptie voor alle spelers ook een heerlijke snit marmercake klaar staan. Bovendien waren er ook tosti’s voor een goede prijs verkrijgbaar. Met een goedgevulde maag en zinnenprikkelende heerlijkheden voor de tong, kunt U ervan verzekerd zijn dat uw opponent in topvorm achter het bord verschijnt.
Paragraaf 1.3 Afmelding
Zorg dat uw eigen team in ondertal opkomt.
Casus: Bij Venlo 1 meldde zich op het laatste moment een speler af, zodat het team met zeven- in plaats van met acht spelers de wedstrijd moest aanvangen. Dit geeft uw opponent niet alleen al een punt voorsprong, maar geeft hun ook een gevoel van opgewonden vastberadenheid: “Er valt hier vandaag wat te halen!”
Paragraaf 1.4 Teamopstelling
Geef uw tegenstander de kans zijn teamopstelling aan te passen. Ben daarbij bereid een zielig verhaal van uw opponent aan te horen en te accepteren.
Casus: Doordat Venlo 1 een speler miste, diende een bord leeg te blijven. Constaterend dat het bord 5 betrof, smeekte SOPSWEPS’29 om een bord te mogen wisselen. Een zeer gemotiveerde speler zou anders voor niets zijn meegereisd terwijl een ongemotiveerde kompaan die, ocharm op zijn verjaardag, mee moest om te schaken anders achter het bord had moeten plaatsnemen. Buiten het feit dat Venlo toch al kampioen was in zijn groep en de teamleider van Venlo 1 alle spelers een prettige middag wilde bezorgen was het ook strategisch gezien een goed idee de spelerswissel toe te staan. Immers: een gemotiveerde speler had een veel grotere kans zijn partij te winnen dan een ongemotiveerde speler en dat zou natuurlijk bijdragen aan de kans dat SOPSWEPS’29 inderdaad zou kunnen zegevieren.
Hoofdstuk 2 De Uitvoering
Paragraaf 2.1 Nederlagen
Zoals het een goed gastheer betaamd maakt hij het zijn gasten naar de zin. Zorg dus dat uw teamspelers de nodige partijen verliezen, anders slagen uw gasten er niet in uw team in bordpunten te overtreffen en keren ze ontevreden huiswaarts.
Paragraaf 2.1.1 De kansloze nederlaag
Idealiter zorgt U ervoor dat uw nederlaag er kansloos uitziet. Dat verhoogt het moreel van uw opponent. Natuurlijk is de kunst van de kansloze nederlaag alleen voorbehouden aan de allerbeste spelers. Die kunnen een gestuurde nederlaag het best verbloemen.
Casus:
Emile Wüstefeld – Maarten Strijbos
De Venlose zwartspeler heeft in de loop van de partij netjes wat nadelen verzameld en daarmee zijn tegenstander de kans gegeven beslissend voordeel te bereiken. Die staat nu klaar om te oogsten.
26.Lf6, Lxf6 27.Txf6, Lb7 28.Lxe6, fxe6 29.Df2 en met de dubbele dreiging Tf8+ en Pxd4 in het vizier kon zwart met gerust hart opgeven.
Paragraaf 2.1.2 De ommekeer
De minderbegaafde schaker zal moeilijker kunnen verbloemen dat hij op een zege voor zijn opponent aanstuurt en zal zelf ook winstkansen krijgen. In dat geval is het zaak met enkele grafzetten uw voordelige stelling te ruïneren en uw tegenstander hiermee in het zadel te helpen. Houd daarbij ook rekening met persoonlijke scores en reputaties.
Casus:
Henk van Gool – Tom Bottema
Met de manoeuvre Dd1-a4-d7 kon wit een duurzaam voordeel handhaven en op winst spelen. Onacceptabel natuurlijk! Dat zou namelijk de 100% score van de zwartspeler in de competitie om zeep helpen. Tijd voor wat nulzetten: 26.Dd2?, Ph4 27.La5?, Le5 28.Dd1, f5 29.Pd2, g4 30.hxg4, Lxh2+ 31.Kxh2, fxg4 32.Pe4, Tf8 33.Lc3 zie diagram.
De witte stukken staan weer op dezelfde plek als ze zeven zetten eerder al stonden. Daarmee heeft wit zijn opponent vier tempi cadeau gedaan om een aanval op te zetten. Die maakt het nu netjes af. 33.., Dh5 34.Kg1, Pxg2! 35.Lxd4, Pxe1 36.Pf6+, Txf6 37.Lxf6, Pf3+ 38.Kf1, Dh1+ 39.Ke2, Dxd1+ 40.Kxd1, Kf7 en zwart won het eindspel.
Casus:
Jeroen van den Berg – Bas van der Grinten
De zwartspeler heeft al te lang fel tegenstand geboden. Tijd om respect te tonen voor een beroemd toernooi organisator: 25.., Pxd4?? 26.Dxg7!, Kxg7 27.Ph5+, Kf7 28.Pxf4 en met een vol stuk in de koffer was de winst voor wit niet moeilijk meer.
Paragraaf 2.2 Remises
Remises kunnen een significant aandeel leveren aan de score van de tegenpartij. Laat niet te veel partijen remise lopen, want dan komt de beslissing op enkele partijen aan en zou uw team per ongeluk aan de goede kant van de score kunnen blijven.
Paragraaf 2.2.1 De snelle remise
Een snelle remise, in combinatie met het punt dat de tegenpartij al heeft wegens een niet opgekomen speler van uw team, verhoogt het gevoel van euforie en verwachting bij uw tegenstrevers. Het brengt hen een stapje dichter bij de verlangde hoeveelheid bordpunten. Dit is dus zeker aan te bevelen, maar nogmaals: maak niet te veel (van deze) remises om de kans op een toevalstreffer in het voordeel van uw team zo klein mogelijk te houden.
Casus:
Nico van der Hoogt – Martijn Benschop
De zwartspeler heeft remise aangeboden. Voordat de witspeler met 15. La3!, Pfd7 16. e5 al te duidelijk laat blijken dat het eigenlijk wit is die in deze stelling aan de touwtjes trekt, is het voor hem tijd het remise aanbod te accepteren.
Paragraaf 2.2.2 Gemiste winstkansen
Een remisestelling kan zich in de loop van de partij ontwikkelen, maar vaak is er dan toch wel een speler die ergens langs de rand van de afgrond gaat. Mocht uw tegenspeler deze precaire weg bewandelen, dan is een discrete aanpak gewenst. Zorg er op subtiele wijze voor dat uw tegenstrever kan ontsnappen.
Casus:
Mart Nabuurs – Marcel Peek
Met het brute 37.., g5! gevolgd door een koningsmars naar f5 had de zwartspeler in recordtempo de witte koningsvleugel onder vuur kunnen nemen. Met het oog op deze directe dreiging om de partij te gaan winnen is uiterste voorzichtigheid geboden. De zwartspeler spendeerde daarom een paar koningszetten als voorbereiding voor een pionopmars, om de tegenpartij de gelegenheid te geven zijn zaakjes op orde te brengen: 37.., Kf8 38.Kd3, Ke7 39.Kc4, f6 nu pas wordt de witte pionnenketen aangetast. Wit slaagde er in het vervolg in de gevaarlijke zwarte a-pion onschadelijk te maken en op tijd terug te zijn om zijn koningsstelling te verdedigen.
Paragraaf 2.3 Winstpartijen
Het valt niet te vermijden. Door onvermogen bij de tegenpartij, dan wel een ongelukkige samenloop van omstandigheden, zal er af en toe ook een partij gewonnen worden. Nu is dit niet zo erg, zolang er maar meer partijen verloren gaan, zodat de balans in het voordeel van de tegenpartij uitslaat.
Paragraaf 2.3.1 Enerverende partij
Mocht winst niet te voorkomen zijn, zorg er dan voor dat uw tegenstander het gevoel heeft niet kansloos te zijn en meewerkt aan een opwindende partij. Een goed voorbeeld geeft volgende casus:
Casus:
Joep Nabuurs – Machiel de Heer
De witspeler deed in de opening zijn best te verliezen door al na tien zetten een pion te verspelen. Zijn tegenstrever maakte er vervolgens echter een potje van door een stuk op te laten sluiten en een koningsaanval toe te staan. In zo’n geval zit er niets anders op dan de winst op spectaculaire wijze binnen te halen, zodat de tegenpartij in elk geval de troost heeft aan een kunststukje te hebben meegewerkt.
30.h5! de lijnen naar de zwarte koning moeten open. 30.., dxc4 31.hxg6!!, hxg6 ( De loper mag niet genomen worden: 31.., cxd3 32.Pf7+, Kg7 33.gxh7+ of 32.., Lxf7 33. gxf7 en zwart loopt mat) 32.Lxf5!!, Db6 (Opnieuw is de loper taboe: 32.., gxf5 33.Pf7+ en mat in een paar zetten.) 33.Pe4 blokkeert de zwarte torens, zie diagram:
33.., Lh7 34.Ld7, Tf8 35.Dg5+ met torenwinst. Zwart gaf op.
Paragraaf 2.3.2 Muiterij
Natuurlijk zijn er altijd teamspelers die de regels aan hun laars lappen en onbeschaamd een gave positionele partij ten beste geven. Zulks is onbetamelijk en gevaarlijk demoraliserend voor de tegenpartij. Het zou kunnen bijdragen aan een nederlaag van het andere team en dat is natuurlijk niet de bedoeling. De strafmaat voor een dergelijk vergrijp is aan de teamleider van de betreffende speler om te bepalen.
Casus:
Rudi van Gool – Frank Smeele
De witspeler staat erom bekend zijn tegenstanders graag langzaam op positionele wijze te wurgen. Uiteraard kun je dat een gast (en de kijkers, want een hoog horrorgehalte) niet aandoen. Het vervolg zou dan ook eigenlijk met de mantel der liefde bedekt moeten worden. Maar vooruit: in het kader van de wetenschap volgt hier de executie.
- Lc6!, bxc6 (na b.v.45..,Lc8 46.Dg5 staat zwart bijkans pat.) 46.Txa7, cxd5 47.Taxa6, Lc8 48.Ta8, Pd7 49.Dc7 en zwart bespaarde zich een verdere ontmanteling.
In besproken casus kweet Venlo 1 zich dus netjes van zijn taak als gastheer en verloor de wedstrijd met 3-5. De details vindt U hieronder.
Venlo 1 SOPSWEPS’29 1 3 – 5
- Mart Nabuurs – Marcel Peek 1/2
- Joep Nabuurs – Machiel de Heer 1 – 0
- Maarten Strijbos – Emile Wustefeld 0 – 1
- Rudi van Gool – Frank Smeele 1 – 0
- N.O. – Marc Spierings 0 – 1 r
- Henk van Gool – Tom Bottema 0 – 1
- Bas van der Grinten – Jeroen van den Berg 0 – 1
- Nico van der Hoogt – Martijn Benschop 1/2
Het ligt in de lijn der verwachting dat Venlo van de gebeurtenissen geleerd heeft en onder andere omstandigheden minder schappelijk met de tegenpartij omgaat. Toekomstige tegenstanders zijn gewaarschuwd!